İlahi seçimi, tapınmayı yöneten kişinin en önemli işlerinden biridir. Yani tapınma önderinin sesi muazzam olsun, profesyonel bir müzisyen olsun, tek isteği Rab’bi yüceltmek olsun, ancak seçtiği ilahiler iyi değilse tapınma çok iyi geçmeyebilir. Tabii ki Kutsal Kitap’ta mevcut olan bir ilahi seçme kılavuzu yoktur. Ama mutlaka ilahi seçerken bazı şeylere dikkat etmeliyiz. Kutsal Kitap’ta bununla ilgili bir metin olmasa da, uzun zamandır kilisede tapınma yöneten biri olarak sizinle birkaç tavsiye paylaşmak isterim.
İlahi seçerken, nelere dikkat etmeliyiz?
- İlahi güzel mi?
Kulağa biraz basit gelse de oldukça önemli bir husustur. Tabii ki kimse bir ilahiyi dinledikten sonra o ilahiyi kötülemek istemez. Sonuçta Rab’bi yüceltmeyi amaçlayan bir eserdir. Ama biraz gerçekçi olmak lazım. İlahinin sözleri, melodisi ve akorları güzel mi? Göreceli bir kavram olsa da Rab’bin huzuruna geldiğimiz zaman güzelliği önemseyelim.
- Sözleri anlamlı mı?
Yine çok basit bir tavsiye ama şöyle bir gerçek var: Bazı ilahiler çok popüler olduğu için, “Ya bu satır ne anlama geliyor ki?” demek bile aklımıza gelmiyor. İlahileri seçerken şunları düşünün: Söylemeyi düşündüğünüz ilahinin sözleri Rab’bi yüceltiyor mu? Teolojik bir derinlik içeriyor mu? Kutsal Kitap’ın öğretilerini güzelce yansıtıyor mu? Bu sorulara hayır diyorsanız belki seçtiğiniz ilahiyi söylememeniz gerekiyor.
- Bir Müslüman bu ilahiyi söyleyebilir mi?
Duruma biraz yüzeysel bakıldığında, Müslüman arkadaşlarımızla bazı ortak noktalarımız ortaya çıkıyor: Monoteizm (tek tanrıcılık), Yaradan’ın çok güçlü ve her şeye egemen olması vs. Bir çok Hristiyan ilahi bu konulara değiniyor. Ama Hristiyanlığı Hristiyanlık yapan gerçekler, İslamiyet’te asla kabul edilmeyen şeylerdir: İsa’nın tanrılığı, enkarnasyon (ezeli olan İsa’nın beden alması), lütufla kurtuluş, vs. İbadetimizde Müslümanların SÖYLEYEMEYECEĞİ ilahiler söylüyor muyuz? Söylemiyorsak, bence ortada büyük bir eksiklik vardır. Bu demek değildir ki bütün ilahilerimiz daima böyle olmalı. Kutsal Kitap’ta bir çok Mezmur sadece Tanrı’nın yaratan gücü ve her şeyi yönetmesi gibi konuları ele alıyor. Ama hiçbir zaman bizi Müslüman arkadaşlarımızdan ayıran bir söz ağzımızdan çıkmıyorsa bir şeylerin değişmesi gerekiyordur.
- Söylemesi kolay mı?
Kiliseniz profesyonel şarkıcılardan oluşmuyorsa her zaman bunu düşünmeniz gerekecek.
- Tanrı’nın sözünü içeriyor mu?
Bazı ilahiler kelime kelime ayetlerden oluşur. Bazı ilahiler ayetleri kullanıyor ama müziğe uydurmak için bazı değişikliklerde bulunuluyor. Tabii ki ibadetimizde ayet alıntısından oluşmayan ilahiler de söyleyebiliriz, ama direkt Kutsal Kitap’ın sözlerini ilahi şeklinde söylemenin ayrı bir lezzeti vardır. Ayrıca, Tanrı’nın sözünü kelime kelime kullanan ilahiler, o ayetleri ezberletmek için çok güzel bir yöntem oluyor.
Her ilahiyi değerlendirirken bu noktalara dikkat etmemiz gerekiyor. Aynı zamanda kilise ibadeti için ilahi listesi oluşturmak konusunda da bazı pratik tavsiyelerim var:
- Tempo
Hızlı, haraketli ve coşkulu ilahilerin tadı ayrı, yavaş ve ağır ilahilerin tadı ayrıdır. İbadetinizi düşünün ve kilise önderlerinizle konuşun (varsa tabii). İbadetin bazı yerlerinde hızlı, bazı yerlerinde yavaş ilahiler uygun olacaktır. (Mesela ben kilisemdeki tapınma zamanı için hızlıdan yavaşa geçiyorum. Sonra sunular toplanırken ve vaazdan hemen önce hareketli bir şey çalıyorum.)
- Konu, tema ya da sıra
Her hafta İlahi listemi yapmadan önce mutlaka o haftanın vaaz konusunu ya da ana metnini sorarım ve o konuyla ilgili ilahiler seçmeye çalışırım. Böylece vaaz ve ilahliler aynı gerçekleri anlatır. Bazı vaazlar bu yönteme çok uygun olmuyor (mesela ruhsal armağanlarla ilgili bir vaaza göre ilahi seçmek zor olur). Bunun gibi durumlarda vaazdan bağımsız bir konu seçilebilir ve ilahilerin hepsi o konuyla ilgili olabilir. Ya da ilahilerin sırasıyla tapınma zamanınızı daha anlamlı bir hale getirebilirsiniz. Mesela, İsa’nın çektiği acıları anlatan bir ilahiden sonra, Tanrı’ya şükreden bir ilahi söylenebilir.
- Yeni ilahiler
İlahi listesi çoğunlukla cemaatın bildiği ilahilerden oluşmalı ki herkes söyleyebilsin. Yeni ilahiler öğretmek kesinlikle faydalı, ama aynı ibadette çok fazla yeni ilahi söylemeyi tavsiye etmiyorum. Bir de kiliseme yeni bir ilahi öğrettiğimde, bir sonraki hafta aynı ilahiyi söylüyorum. Böylece kilise daha iyi öğrenmiş oluyor.
Ama bütün bunlardan daha önemli olan bir şey var. O da duadır. Rab’den bilgelik isteyin ve O, sizi yönlendirecektir. İyi tapınmalar.
